Begüm ÖNCÜ'nün 16 Şubat 2024 tarihli yazısı: Nesnelerin İnterneti (IoT)
Nesnelerin internet (IoT) teknolojisi, fiziksel aygıtların birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu bir iletişim sistemidir.
İnternet sayesinde nesneler arası veri alışverişi ve nesnelerin birbiriyle iletişim kurabilmeleri sağlanır. Bu teknoloji sistemini kullanan nesneler yani kullanıcılar, web arayüzüne sahip bir uygulama üzerinden sistemi kontrol edebilmektedir.
IoT cihazlarına örnek olarak akıllı cep telefonları, akıllı buzdolapları, akıllı saatler, fitness izleyiciler, akıllı yangın alarmları, akıllı kapı kilitleri, akıllı bisikletler, tıbbi sensörler, akıllı güvenlik sistemleri ve sanal asistanları düşünebiliriz. IoT cihazları, sensör verilerini, bir server üzerinde toplar, verilerin analiz edilmesi için başka bir aygıta baglanır, bu cihazlar diğer ilgili cihazlarla iletişim kurar ve birbirlerinden aldıkları bilgilere göre hareket eder. Bu sayede veri toplamak, nesneler arası verilerin aktarımı, big data açısından da önemli bir kaynak oluşturulmasını sağlar.
Nesnelerin interneti teknolojisi, mobil uygulama üzerinden toplanan tüm verileri bir ağ geçidi ile aktarır. Verilerin analiz edilip depolanabilmesi için bir bulut sistemine veya farklı bir uç cihaza bağlanarak bilgiler aktarılır. Nesnelerin interneti için kullanılan cihazlar kendi aralarında iletişim kurabildikleri için herhangi bir dış etkene bağımlı olmadan çalışma akışlarını sürdürebilir. IoT teknolojisi, günlük yaşamımıza kolaylık sağlayan konfor alanları olduğu gibi kurumsal hayatta da fayda sağlamakta. Örneğin üretim, sanayi, bilişim, yönetim gibi alanlarda firmalar için oldukça avantajlı bir yapı. Kullanım alanı ve amacına göre sağladığı avantajlar farklılık gösterse de IoT teknolojisini “nesne bileşeni”, “insan bileşeni” ve “süreç bileşeni” başlıkları altında değerlendirebiliriz. Nesne bileşeni, karar aşaması için internete ve birbirine bağlı olan cihazlardır. Bu nesneler, dâhili bir sunucu ve harici çevre arasında iletişimin kurulmasını sağlayan gömülü sistemler kullanır. Örneğin, sensörlerden alınan veriler bulutta bulunan ya da fiziki bir sunucuya iletilerek aktarılan veriler doğrultusunda bir sistem veya mekanizmanın kontrol edilmesini sağlayan yapılardır. İnsan bileşeni noktasında ise her ne kadar bu teknoloji ağının Machine to Machine (M2M) olarak işliyor oldugu görülse de verilerin anlamlı bir hâlde değerlendirilmesi için insan faktörüne ihtiyaç vardır. Bu nedenle Machine to People (M2P) veya People to People (P2P) etkileşimleri, nesnelerin interneti teknolojisinin verimliliğini artırır. Son adım ise süreç bileşenidir. İnsan, nesne ve veri arasındaki etkileşimi kolaylaştıran süreçler; bilginin doğru zamanda, uygun bir şekilde doğru kişiye ulaştırılmasını ifade etmektedir.
Nesnelerin İnterneti teknolojisi; e-sağlık, ev otomasyonu, akıllı çevre, akıllı su, akıllı tarım, akıllı hayvancılık, akıllı enerji, akıllı şehirler, akıllı ölçüm, endüstriyel kontrol, güvenlik ve acil durumlar, alışveriş, lojistik gibi birçok alanda sıklıkla kullanılmaktadır.
Nesnelerin internet teknolojisinin faydalarını değerlendirdiğimizde ise öncelikli olarak sistemin altyapısını kurmak için maliyetler ulaşılabilir seviyelerde. Güçlü sensör teknolojisine erişim için yapılan harcamalar uygun fiyatlarla temin edilebilmekte. Diğer önemli fayda ise bağlanabilirlik. İnternet erişimi için kullanılan ağ protokolleri sayesinde sensörlerin buluta ve etkin veri aktarımı için diğer nesnelere yani akıllı cihazlara bağlanması, iletişim kurması kolaylıkla mümkün. Aynı şekilde veri depolama ve transfer aşaması için kullanılan sunucular genellikle bulut bilişim platformları olmakta. Bulut platformları sayesinde hem altyapı desteğine hem de sunucu maliyetinin düşürülmesine katkı sağlamakta. Nesneler arası iletişim sayesinde büyük veriye de kaynak oluşturulmuş oluyor. Makine öğrenimi ile birlikte analiz yetisi IoT üzerinden toplanan verilerle yapay zekâ sistemlerinin gelişimine de olumlu katkılar sağlamakta. Bu etkileşim sayesinde yapay zekâ sistemleri özelinde sinir ağlarındaki gelişmelere katkı verilmiş olup doğal dil işlemeyi (NLP) IoT cihazlarının ya da nesnelerin kullanımına sunulmuş dijital asistanları, müşterilerin de kullanabilmesi sağlanmıştır.
Bu şekilde genel iş süreçlerini izlemek mümkün olabilmekte, müşteri deneyimini geliştirmek daha kolay yapılabilmekte, zamandan tasarruf etmek mümkün hâle gelmekte, maliyetlerin düşürülmesi sağlanabilmekte, çalışan verimliliğini artırmak için daha nokta atışı çözümler üretilebilmekte, iş modellerini entegre etmek ve doğru iş kararları üzerinden ilerleyebilmek mümkün kılınabilmektedir.
Tüm bu avantajlar göz önünde bulundurulduğunda nesnelerin interneti teknolojisini günümüzde yaygın olarak tercih edilir konumda tutuyor.
