Hamilelikte beslenme önerileri

OĞUZHAN SARI 

Sağlıklı beslenme hamilelik döneminde daha fazla önem taşıyor. Peki anne ve bebeğin sağlığı için doğru beslenme nasıl olmalı ve hamileler zayıflama diyeti yapabilir mi? Hamilelikte beslenmeye dair merak edilen soruları Diyetisyen Ezgi Çelik cevapladı.

Hamilelikte sağlıklı beslenme neden önemlidir?

Hamilelik döneminde annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin zihinsel ve fiziksel olarak büyümesi ve gelişmesini sağlar. Bu dönemde sağlıklı beslenmenin amacı; annenin enerji gereksinimini sağlamak, vücudundaki besin öğeleri depolarını dengede tutmak, bebeğin büyümesi ve gelişmesini sağlamak, emzirirken yeterli süt salınımını desteklemektir.

Gebelikte beslenme yetersizliğine bağlı sorunlar nelerdir?

Özellikle planlı gebelik olmayan gebelik süreçlerinde beslenme yetersizlikleri meydana gelebilir. Beslenme yetersizlikleri sonucunda beslenme anemileri diye adlandırdığımız demir yetersizliği anemisi ve megolablastik anemi (B12, B6 vitamini, folik asit yetersizliği) gibi durumların görülme ihtimali yüksektir. Hamilelik sürecinde yaşanan anemiler, bağışıklık sisteminde zayıflık, düşük doğum ağırlığı riski, spina bifida, anensefali gibi sorunlar/hastalıklar meydana getirebilir. Ayrıca annenin beslenmesindeki kalsiyum, fosfor ve protein yetersizliği ile kemik dokusu harabiyeti ve diş çürümeleri/kayıpları görülebilmektedir.  

Hamilelikte nasıl sağlıklı kilo alınır?

Hamilelik sürecinde sağlıklı ağırlık kazanımı sağlarken annenin gebelik öncesi boy, yaş ve kilosuna göre belirleme yapıyoruz. Bilimsel yayınlarda ayda ortalama 1-1,5 kg alınması tavsiye edilmektedir. Özellikle gebelik öncesi “Beden Kütle İndeksi’ne” göre ağırlığı fazla olan anneler 7,5-12,5 kg, normal olan anneler 9-14 kg, zayıf olanlar anneler 13-16,5 kg aralıklarında ağırlık kazanımı öneriyoruz. Ağırlık kazanımını doğru bir şekilde sağlayabilmek için dengeli ve yeterli beslenme önerilerine dikkat etmeli ve kilo takibinizi yapmalısınız. 

Hamilelikte zayıflama diyeti yapılır mı?

Hamilelik sürecinin ilk 3 ayında bir uzman ile beraber zayıflama diyeti yapılabilir. Ancak bilinçsizce yapılan zayıflama diyetleri beslenme yetersizlikleri oluşturabildiği için yapılmamalıdır.

Hamilelik sürecinde sağlıklı beslenme önerileri nelerdir?

Hamilelik döneminde özellikle besin çeşitliliğine önem vermeli ve dört besin grubunu her öğün yeterli miktarda aldığınızdan emin olmalısınız. Sağlık Bakanlığının önerdiği sağlıklı beslenme tabağı modelini örnek alabilirsiniz. Herhangi bir rahatsızlığınız yoksa günlük en az 2-3 su bardağı süt/yoğurt tüketmeli, kaliteli protein kaynağı olan yumurtayı her gün yemeli, yeterli protein alımını sağlayabilmek için et/tavuk/balık/peynir tüketimi veya bitkisel protein kaynakları olan baklagil tüketmelisiniz. Ayrıca her ana öğüne mutlaka sebze eklemeli ve günde en az 3 porsiyon meyve tüketimi sağlamalısınız. Ekmeğinizi tam tahıllı tercih etmelisiniz ve günde en az 8-10 bardak su tüketmelisiniz. Yemeklerde iyotlu tuz kullanmalı, hipertansiyon probleminiz varsa yemeği az tuzlu/tuzsuz yapmalısınız. Ayrıca yeterli D vitamini alımı için günde 15-20 dk, vücudunuzun %20si açık olacak şekilde, cam gibi bir engel olmadan, saat 11.00-15.00 arası güneşlenmeye özen göstermelisiniz. Yemeklerle beraber C vitamini içeren besinleri ( biber, turunçgiller) hiçbir ısıl işleme maruz kalmadan, bıçak darbesi olmadan tüketilmelisiniz.

Hamilelerin kesinlikle tüketmemesi gereken şeyler nelerdir?

Hamilelikte tüketilmemesi gereken besinler özellikle sakatatlar çünkü çok fazla toksin içereceği için bebeğe zarar verebilir. Şarküteri ürünler yani salam, sosis, sucuk bunlarda nitrit, nitrat dediğimiz ürünler kanserojen maddeler içerir ve bebeğe zarar verebilir. 

Özellikle bitki çaylarına çok dikkat edilmeli, içeriği bilinmeyen hiçbir bitki çayı tüketilmemelidir. Papatya, hatmi çiçeği, hindibağı, sinameki, dut yaprağı, defne, yarpuz otu gibi bitkileri kesinlikle tüketilememelidir. Rahatlıkla içebileceğiniz bitki çaylarına, zencefil (bulantıya iyi gelir), ıhlamur, kuşburnu, nane, portakal kabuğu çayı, ahududu yaprağı çayını örnek verebilirim. Yine de günlük tüketiminiz 2-3 fincanı geçmemelidir. Az pişmiş ve çiğ olan et ve yumurtalar bakteri içermesi riski sebebiyle asla tüketilmemelidir. Açık alınan sütler tüketilmemelidir. Yağda kızartılmış besinler kanserojen içermesi nedeniyle tüketiminde uzak durulmalıdır. Paketli ürünler katkı ve koruyucu madde içerdiği için tüketilmemelidir. Basit şeker ve glikoz şurubu, mısır şurubu içeren gıdalardan uzak durulması gerekir. Siyah çay ve kahve tüketilmemelidir. Hamilelik sürecinde kesinlikle alkol ve sigara tüketilmemelidir.

Gebelik şekeri olan anne adaylarına beslenme önerileriniz nelerdir?

Benim hamilelik döneminde en çok önemsediğim durum gebelik şekeri diye adlandırılan Gestasyonel Diyabet hastalığı yani annenin kan şekerini düşürmek için yeterli hormonu (insülini) üretememesi durumudur. Gebeliğin 24-28. haftasında yapılan “Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)” ile tanı konulabilmektedir. Bu test ile verilen şeker sadece 2-3 dilim baklavaya eş değerdir. Tedavi edilmeyen gestasyonel diyabetin hem anne hem bebek üzerinde ciddi etkileri görülmektedir bu yüzden lütfen bu testi yaptırmaktan kaçınmayınız. Gestasyonel Diyabeti olan anneler bu dönemde doktor ve diyetisyeninden destek alarak tedavisini yaptırmalı, yazılan beslenme programına uymalı ve kontrollerini aksatmamaldır. Ayrıca oral antidiyabetik ilaçlar kesinlikle kullanmamalıdır.